Co zmieni się w samorządach? Opinia Grupy ZMIANA do projektu ustawy.

Opierając się na czteroletnim doświadczeniu w działalności społecznej w ramach nieformalnej grupy mieszkańców i mieszkanek, angażując się w konsultacje społeczne, procesy partycypacyjne, obserwujemy z zaciekawieniem zmiany w myśleniu władz centralnych o idei współdecydowaniu. Szczególną uwagę zwróciliśmy na:

1. Obowiązkowe budżety obywatelskie.

Martwi nas zbytnie wchodzenie w kompetencje samorządów gminnych. Niezależność samorządów to jedna z podstaw naszego systemu politycznego. Do każdej formy partycypacji należy dojrzeć, dlatego o ile wprowadzenie zapisów, że szczególnymi formami konsultacji społecznych są budżety obywatelskie, może prowadzić do mobilizacji gmin i powiatów do wprowadzenia takiej formy współdecydowania, to ustawowe określenie zasad i obowiązek wprowadzenia budżetów dla gmin na prawach powiatów jest zbyt daleko idącym posunięciem. Proces kształtowania budżetów obywatelskich z łatwością może przemienić się w konkurs popularności i stać się przeciwieństwem mądrego dzielenia kompetencji pomiędzy włodarzy a mieszkańców i mieszkanki. Wątpliwości budzi również nazwanie procesu partycypacyjnego jakim jest budżet obywatelski, konsultacjami społecznymi, które co do zasady nie mają charakteru wiążącego. Również sposób wyboru zwycięskich projektów nie powinien być narzucany ustawowo. 

2. Ograniczenie kadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów.

Budowanie betonowych fasad w gminnych urzędach to zjawiska, o których lokalni społecznicy na pewno słyszeli — u siebie w gminie czy w sąsiedniej zawsze znajdzie się burmistrz czy wójt rządzący od 10, 15 lat. Często bierze się to nie z pozytywnej oceny jego polityki przez mieszkańców i mieszkanki, ale ze społecznego marazmu. Widzimy ogromną potrzebę regulacji w zakresie ograniczenia kadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów, ale nie możemy zgodzić się na wprowadzenie tych zmian contra legem. Ograniczenie czynnego i biernego prawa wyborczego powinno być regulowane w Konstytucji a nie w akcie rangi ustawowej. Proponowane zmiany, szczególnie brak możliwości powrotu na funkcję po okresie przerwy, wpłyną realnie na zmniejszenie wpływu obywateli na wygląd ich wspólnoty.

3. Głosowanie korespondencyjne.

Nasz wyraźny sprzeciw budzi usunięcie z Kodeksu wyborczego możliwości głosowania korespondencyjnego. We wspólnocie mieszkańców i mieszkanek podstawową zasadą jest równe traktowanie. W stosunku do osób z niepełnosprawnościami oznacza to pozytywny obowiązek wyrównywania szans. Głosowanie korespondencyjne było jednym ze sposobów realizacji tego obowiązku, który w wymiarze lokalnym jest zauważalny i przekłada się na dodatkowe głosy w wyborach osób, które zazwyczaj takich wyborów nie dokonywały ze względu na ograniczenia ruchowe. Usunięcie zapisu o głosowaniu korespondencyjnym budzi również zastrzeżenia co do realizacji obowiązków nałożonych na Polskę w Konwencji na rzecz osób niepełnosprawnych. 

4. Obowiązek prowadzenia imiennych rejestrów głosowań radnych i ich publikacji w BIP oraz obowiązek nagrywania i transmitowania posiedzeń rady.

W pełni popieramy proponowane zmiany — pokrywają się one z naszymi propozycjami zgłoszonymi podczas procesu konsultacji projektu ustawy o jawności życia publicznego. Każde działanie poszerzające granice jawności i pokazujące działania samorządu z transparentnej strony są z korzyścią dla wspólnoty mieszkańców i mieszkanek.

Co do zmian w prawie wyborczym w pełni popieramy zastrzeżenia zawarte w uwagach Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2017 roku dostępnych na stronach sejmowych.

27.01.2018 //-//
Grupa ZMIANA